“Kim Milyoner Olmak İster?” adlı yarışmada “Geçmişi 16. yüzyıla dek uzanan, Osmanlı mutfağından hangi adla da bilinen bir helva çeşidi vardır?” sorusu soruldu şıklar ise şu şekilde;

A: Görümcem görmesin
B: Yengem duymasın
C: Eltim yemesin
D: Kaynanam bilmesin

“Ninem Duymasın Helvası”, İstanbul’da leb-i dilber (dilber dudağı) adıyla bilinirken, Rumeli’de bu tatlıya “Yengem Duymasın Helvası”, “Çangi” ya da “Ninem Duymasın Helvası” isimleri verilmiştir.

Osmanlı mutfağına dair önemli eserlerden biri olan Ali Eşref Dede’nin Yemek Risalesi, bu helvanın tarifini ve hikâyesini içerir. Risaleye göre, helvanın kökeni Makedonya’nın Zihne kasabasına dayanır. Zihne’de icat edilen bu helva, yerel bir hikâyeyle birlikte Osmanlı mutfak kültüründe yer edinmiştir.

Benzer şekilde, “Yengem Duymasın Helvası” adıyla, Osmanlı yemek kültürüne dair başka bir önemli eser olan Mecmuâ-i Fevâid‘de de tarif edilmiş ve adı geçen eserlerde tatlının özelliklerine dikkat çekilmiştir.

Mecmuâ-i Fevâid*

Osmanlı dönemine ait önemli eserlerden biri olan Mecmuâ-i Fevâid, Sultan II. Mahmud devrinde Hüdâyî Tekkesi Vakfı’na bağlı olarak hazırlanmış bir belge niteliği taşır. Eser, dönemin imarethanelerinde pişirilen yemekler, kullanılan mutfak malzemeleri ve görevli çalışanlarla ilgili bilgiler sunarak Osmanlı mutfak kültürünün ayrıntılarına ışık tutar.

Mecmuâ-i Fevâid’de Yer Alan Yemekler Listesi:

Et Yemekleri:
- Koyun Külbastı
- Nev-i Diğer (Farklı bir et yemeği çeşidi)
- Balık Külbastısı
- Uskumru Balığı Yahnisi
- Papaz Yahnisi
- Yağsız Balık Tabhı
- Kırmızı Yahni
- Ciğer Pişmesi
Börekler:
- Tavuk Böreği
- Su Böreği
- Pırasa Böreği
- Soğan Böreği
Tatlılar:
- Revani Çarşıda Bey‘ Eden Etmek Terkibidi
- Diğer Revani
- Revani Nev-i Diğer
- Kurabiye
- Helva-yı Hâkânî
- Helva-yı Kurabiyye
- Reşîde
- Âsûde Helvası
- Helva-yı Sâbûnî
- Mülûkî Sakız Helvası
- Yengem Duymasın Helvası
- Kaymak Baklavası
- Badem Periresi
- Gelin Ödü
- Pelteşîn
Pilav ve Çorbalar:
- Sade Pilav
- Patlıcan Pilavı
- Tarhana
Sebze ve Salatalar:
- Patlıcan Dolması
- Oğul Otu Salatası
- Şalgam Pişmesinin Bir Nevi
Diğer Lezzetler:
- Kaymaklı Saray Etmeği
- Çarşıda Yapılan Râhatü’l-Hulkûm Terkîbi
- Kurabiye Bundan A’lâ Olmaz